Έχουν υπάρξει πάρα πολλά projects τα οποία έχουν ασχολήθεί με τη φύση και το περιβάλλον.
Στην Ιταλία , εγώ συγκεκριμένα, παρακολούθησα ένα project, το οποίο ξεκίνησε πριν απο 10 χρόνια στο Αμπρούτσι, που είναι μια περιοχή στην Ιταλία.
Ο τίτλος του project είναι Arte Natura, και ο στόχος είναι να χρησιμοποιηθεί μια ολοκληρη περιοχή , πολύ μεγάλη, στην οποία περιλαμβάνονται χωριά, πόλεις , κωμοπόλεις, που η παρουσία της φύσης είναι έντονη, καθώς η περιοχή είναι κοντά στα Απένινα όρη.
Στο project αυτό συμμετείχε και ένας Έλληνας καλλιτέχνης ο Κώστας Βαρότσος.
Κατ΄ αρχήν το project είναι εξαιρετικό, γιατί υπήρξε με αφορμή τη φύση, μια πολύ πιο γενική κινητοποιήση, συνεργασία και διάλογος, που ενδεχομένως δε θα γινόταν διαφορετικά. Τα χωριά, οι πόλεις, κωμοπόλεις της περιοχής μαζευτηκάν και αποφάσισαν να συνεργαστούν, ενώ ξέρετε πως πολλές φορές τέτοιες πρωτοβουλίες κολλάνε σε πολύ απλά πραγματα.
Αποφάσισαν να παρέχει , λοιπόν , κάθε κοινότητα κάτι, είτε αυτο ήταν κτίρια, είτε χώρο, είτε εργάτες, ακόμα και χρήματα για να γίνει αυτό το μεγάλο project, που θα χρησιμοποιούσε τη φύση σαν πλατφόρμα, σα βάση και όπου πάνω σε αυτή θα γινόταν ένα μεγάλο εργαστήριο τέχνης και φύσης.
Κάλεσαν , λοιπόν, αρκετά μεγάλους και γνωστούς καλλιτέχνες και νεότερους, οι οποίοι επενέβησαν σε διάφορα σημεία.
Μια καλλιτέχνης απο τη Σερβία, χρησιμοποίησε μια παλία πηγή με νερό που έβγαινε απο ένα βράχο, πάνω στην οποία έφτιαξε τα χείλη της. Οπότε όταν σκύβει ένας επισκέπτης να πιεί νερό, πρέπει να τη φιλήσει. Ένα πολύ ευαίσθητο έργο και πολύ δύσκολο να το αντιληφθεί ο καθένας.
Υπήρχαν , όμως και άλλα έργα σε αυτό το project που ήταν μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα. Όπως ας πούμε του Βαρότσου. Σε ένα βουνό επάνω, υπήρχε ένας πολύ μεγάλος βράχος, ο οποίος κάποια στιγμή, νομίζω στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο, με κάποια κακή κίνηση των ανθρώπων, γιατί τον χρησιμοποιούσαν για εξόρυξη πέτρας, τον ανατίναξαν και ξαφνικά αυτός ο βράχος , που ήταν και χαρακτηριστικό της περιοχής κόπηκε στη μέση, δηλαδή έμειναν οι 2 πλευρές. Αυτό που έκανε ο Βαρότσος ήταν να αποκαταστήσει τη βλάβη που έφερε ο άνθρωπος στη φύση, γεμίζοντας το άνοιγμα που είχε δημιουργηθεί με τζάμια.
Το συμπλήρωσε και ξαφνικά, αυτό που βρίσκεται στη κορυφή του βουνού και επομένως σε περίοπτο σημείο, είναι ένα έργο πάρα πολύ ωραίο αλλά και σχεδόν παρανοικό, γιατί βλέπεις ξαφνικά στο βουνό μια πέτρα και στη μέση νερό, γιατί όπως πέφτει το φως δε βλέπεις ότι είναι τζάμι, βλέπεις ένα τιρκουάζ πράγμα και είναι σα να στέκεται μια μεταφυσική πισίνα.
Υπάρχει μάλιστα ένα ολόκληρο κίνημα στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 και τη δεκαετία του ΄70, που λέγεται Land Art και που έχει να κάνει πάλι με τη φύση και την τέχνη..
Είτε με επεμβάσεις στη φύση ή με πιο απλά πράγματα ο καλλιτέχνης εισχωρεί και μαθαίνει απο τη φύση, διδάσκεται, μπορεί απλά ν’ αφήνει τα σημάδια του στη φύση, όπως έκαναν σε προιστορικους χρόνους.
Μπορεί βέβαια να γίνονατι πιο δραστικές επεμβάσεις, όπως αυτές του Κρίστο, ο οποίος τυλίγει τα νησιά. Παίρνει ένα πολύ μεγάλο ύφασμα και τυλίγει ένα ολόκληρο νησί και ξαφνικά αλλάζει όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και ολοκληρο το τοπίο, η ίδια η φύση αντιμετωπίζεται σαν έργο τέχνης, με μια διαρκεια βεβαίως ορισμένη.
Η σχέση της φύσης και της τέχνης είναι μια πολύ παλιά ιστορία, ακόμη και στο παρελθόν και το 19ο αιώνα αλλά και παλιότερα, υπήρχαν σχολές ολόκληρες, ας πούμε η σχολή της Μπαρμπιζόν στη Γαλλία.
Από παλιά, απο όταν ξεκίνησε ο άνθρωπος, απο τις προιστορικές τοιχογραφίες, μοιραία όταν ο άνθρωπος πάει ν’ απεικονίσει κάποια πράγματα, θ΄απεικονίσει τη φύση, το βουνό, το βουβάλι, τον εαυτό του. Ό,τι βλέπει. Αυτό δε σταμάτησε ποτέ, δηλαδή απο όταν έχουμε τέχνη, έχουμε και τη σχέση της τέχνης με τη φύση.
Στην Ελλάδα έχουμε και το Γιώργο Τσακίρη, ο οποίος ουσιαστικά εμφιαλώνει την ίδια τη φύση. Βαζει, ας πούμε, ένα ενυδρείο ή ένα παρτέρι γυάλινο μέσα στο οποίο κινούνται σκουλήκια στο χώμα ή περιμένουμε να μεγαλώσουν λουλούδια, να εκκολαφθούν κοτοπουλάκια και αυτό κατα τη διάρκεια μιας έκθεσης,, παρατήρηση της φύσης.
Έγινε και στη Πάτρα μια έκθεση, πριν απο 1,5 χρόνο, που λεγόταν Natura Mater, που στα λατινικά σημαίνει μητέρα φύση. Σε αυτή την έκθεση ο Στάθης Χρισικόπουλος με το Φίλωνα Λάμπρου, έκαναν μια σύμπραξη για να κάνουν μια αναφορά στην αρχή, τη μητέρα φύση απο το ξεκίνημα, μέσα απο μεταμορφώσεις, αναφορές στη αρχαία ελληνική μυθολογία, στον άνθρωπο, στο γυναικείο σώμα, όπου η αναφορά αυτή συμπληρώθηκε απο τον Λάμπρου με μια αναγωγή στη φύση που δε βλέπουμε, τη μη ορατή φύση που έχει να κάνει με τον κόσμο, το σύμπαν και με ήχους που σχετίζονται με τους ήχους του σύμπαντος, ενω στη πραγματικότητα παράγονται μόνο απο τα φυτά, απο τη ζωή των φυτών , απο την αντίδρασή τους όταν μπαίνετε στο δωμάτιο εσείς ή εγώ.
Και όλα αυτά μέσα απο κομπιούτερ και σένσορες, αισθητήρες που καταγράφεται αυτός ο ήχος που εμείς δεν ακούμε και μεγεθύνεται, ώστε είμαστε σήμερα σε θέση ν΄ακούσουμε τον ήχο των φυτών.
Απο ΄κει και πέρα υπάρχουν πάρα πολλές performances, πολλά άλλα πράγματα αναφέρονατι στη φύση, κάθε μέρα και περισσότερο, δεν είναι δυνατόν να μην αναφέρεται η τέχνη στη φύση, όταν σήμερα έχει υποστεί τα πάνδεινα και το βιώνουμε όλοι καθημερινά.
Ένα απο τα έργα που μου έχουν κάνει μεγάλη εντύπωση, είναι και το έργο ενός πολύ σημαντικού καλλιτέχνη Αμερικανού, απο τους κυριότερους εκπροσώπους της βιντεοτέχνης, του Bill Viola. Είχε 
εκτεθεί και πριν απο 2 χρόνια στο μουσείο σύγχρονης τέχνης εδώ, μάλιστα μπορώ να πω πως ήταν και ένα προφητικό έργο, γιατί αμέσως μετά απο αυτο έγινε και το τσουνάμι.Είναι, λοιπόν, η εικόνα κάποιων ανθρώπων, σε μια στάση λεωφορείου, οι οποίοι κάθονται αμέριμνοι και περιμένουν και ξαφνικά έρχεται ένα τεράστιο κύμα και τους πετάει και αρχίζει η πάλη πια του ανθρώπου, για να επιβιώσει, για να κρατηθεί με τη φύση, με το στοιχείο της φύσης που είναι το νερό.
Ένα αλλο π.χ που έχει να κάνει πάλι έμμεσα με την φύση, είναι ένα έργο του Τσόκλη, ο οποίος είναι ένας από τους πρώτους ανθρώπους και πολύ λίγους Έλληνες που πολύ νωρίς ασχολήθηκαν με τη βίντεο τέχνη.
Το 1986 είχε παρουσιάσει στη Βενετία, το "καμακωμένο ψάρι", που είναι μια βίντεο προβολή, που παρουσιάζει ένα ψάρι που σπαρταράει, το οποίο όμως είναι καμακωμένο μ’ ένα αληθινό καμάκι και αυτο συμβολίζει την αέναη πάλη της φύσης , του ανθρώπου.
Πολύ πρόσφατα , έκανε το γύρω του κόσμου μέσω του ίντερνετ, η είδηση ότι ένας απαράδεκτος καλλιτέχνης είχε βάλει στο χώρο της έκθεσης ένα σκυλί, αφήνοντάς το να πεθάνει απο ασιτία. Αυτό δεν ξέρω κατά πόσο είναι αληθές, πολλές φορές όλα αυτά τα πράγματα εγώ δυσκολεύομαι να τα πιστέψω. Δε μπορώ να φανταστώ, ότι τόσος πολύς κόσμος μπορεί να μπαίνει σε μια γκαλερί να βλέπει αυτό το πράγμα και να μένει απαθής. Είναι πολύ κακό σημείο αν είναι έτσι, αλλά και αυτό είναι πάλι μια μορφή διαμαρτυρίας.
Ή ο Damien Hirst, πολύ σημαντικός καλλιτέχνης της δεκαετίας του ΄80.Τα έργα του αποτελούν διαμαρτυρία για όσα συμβαίνουν στη φύση.Ένας καρχαρίας κομμένος σε φέτες μέσα σε φορμόλη, ή η αγελάδα με το μοσχαράκι της που είναι μισά, κομμένα εγκάρσια.
Πάνω απ΄όλα όμως , για τον 20ο αιώνα ο Γίοζεφ Μπόις, είναι πολύ μεγάλη μορφή. Οικολόγος, πολιτικό πρόσωπο, δάσκαλος πάνω απ΄όλα, σημαντικός άνθρωπος για το χώρο της τέχνης παγκοσμίως, όχι μόνο στη γερμανία. Το έργο που αφήνει πίσω, δεν είναι τόσο εμπράγματο , όσο διδάσκαλία.
Στο Κάσελ της Γρεμανίας φύτεψε πέτρες, σα μενίρ μικρά, στη θέση δέντρων και ζητούσε αυτά να αντικατασταθούν με δέντρα. Έχει κάνει και πάρα πολλές δράσεις για να συγκινήσει και ν΄αφυπνίσει συνειδησεις, μένοντας κλεισμένος σε κλουβί με ένα τσακάλι, κρατώντας ένα νεκρό λαγό αγκαλιά και του διηγείται διάφορες ιστορίες. Όλα αυτά τα πράγματα που μοιάζουν σα μια παρανοική ιστορία που θα μπορούσε να δει κάποιος σε ένα ψυχιατρείο, δεν είναι μια παρανοική ιστορία , είναι ένας τρόπος για να πεί αυτό που θέλει με τον τρόπο 
που θέλει.
